پویایی نابرابری مصرف در ایران: رویکرد داده های شبه ترکیبی

شناخت ویژگی های اقتصادی اجتماعی خانوار و الگوی مصرف آن ها در گروه های مختلف سنی و هزینه ای از مهم ترین ابزارهای سیاست گذاری در جهت بررسی نابرابری ها و برطرف کردن آن ها به شمار می آید. می توان چنین تفسیر کرد که نابرابری های درآمدی با تغییر سبد هزینه ای خانوار موجب تغییر سبد مخارج شده و در نتیجه نابرابری های مصرفی ایجاد می شوند. بدین منظور در مطالعه ی حاضر نابرابری مصرف در ایران در چارچوب مدل پویا در طی سال های 1364 تا 1391 و با استفاده از هزینه خانوار متولدین 1359-1305 مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور بررسی این پویایی، به دلیل فقدان داده های ترکیبی، داده های شبه ترکیبی برای بیان رفتارهای بین نسلی مخارج خانوار مورد استفاده قرار گرفت. برای نشان دادن نابرابری ها در این پژوهش از شاخص های واریانس لگاریتم و تجزیه آن به سه اثر سن و نسل و سال و همچنین ضریب جینی استفاده شد. نتایج واریانس لگاریتم مخارج خانوار نشان می دهد که بر خلاف کشورهای پیشرفته و همچنین برخلاف فرضیه درآمد دائمی، نابرابری به همراه سن رشد نمی کند و برعکس، با افزایش سن نابرابری کاهش می یابد. که علت این امر داشتن فرصت های شدیدا نابرابر در سنین جوانی و شروع فعالیت اقتصادی است. همچنین مشاهده شده که روند نابرابری علی رغم درآمدهای بالای دولت و فراز و نشیب های اقتصاد، در طی سال های مورد بررسی با ثبات بوده که این امر نشان از یک اقتصاد نخبه گرا دارد که همه ی درآمدها در جهت تأمین منافع گروه های نخبه سیاسی-اقتصادی صرف می شود.